Việt Nam nắm bắt cơ hội trở thành trung tâm sinh viên quốc tế

17-10-2024 https://www.universityworldnews.com/post.php?story=20241017205523202

Việt Nam có cơ hội trở thành trung tâm sinh viên quốc tế, một bước phát triển sẽ giúp giải quyết tình trạng mất cân bằng dai dẳng trong mô hình di chuyển của sinh viên hiện đang đưa đất nước này lên vị trí thứ ba - sau Trung Quốc và Ấn Độ - về xuất khẩu sinh viên ròng, theo một báo cáo gần đây.

Theo số liệu của UNESCO, có thêm 129.000 sinh viên Việt Nam đang học tập tại các quốc gia khác vào năm 2023 so với tổng số sinh viên quốc tế đến Việt Nam để học và nhiều hơn hẳn so với khoảng 21.000 sinh viên - chủ yếu từ các nước láng giềng như Lào, Campuchia và Trung Quốc - tại Việt Nam.

Việt Nam hiện đang mong muốn noi theo thành công của Malaysia và Singapore, những quốc gia có lượng sinh viên chảy ra ròng tương tự vào đầu những năm 2000 nhưng sau đó đã nổi lên như những trung tâm giáo dục lớn ở Châu Á.

Một báo cáo mới do Hội đồng Anh ủy quyền và công bố trong tuần này cho rằng tham vọng này của Việt Nam là có thể đạt được.

Việt Nam: Hướng tới một trung tâm giáo dục quốc tế mới ở Đông Nam Á: Bài học và bằng chứng xem xét triển vọng của Việt Nam như một trung tâm giáo dục quốc tế dựa trên phân tích các trung tâm trên toàn cầu và bằng cách tiến hành đánh giá toàn diện về sự tham gia quốc tế tại Việt Nam.

Khoảng 120 trường đại học tại Việt Nam đã được khảo sát trong báo cáo do công ty  Education Insight của Anh biên soạn , cùng với các cuộc phỏng vấn với hơn 30 chuyên gia giáo dục đại học tại Việt Nam và quốc tế. Báo cáo cũng bao gồm dữ liệu từ các cuộc khảo sát sinh viên đang diễn ra bằng tiếng Việt và tiếng Anh.

"Đây là công trình hợp tác giữa Bộ Giáo dục và Đào tạo (MOET) và Hội đồng Anh", bà Hoàng Vân Anh, Trưởng phòng Giáo dục tại văn phòng Hội đồng Anh tại Hà Nội cho biết, đồng thời lưu ý cam kết của Hội đồng Anh trong việc "hỗ trợ nhiều sự tham gia hơn của các trường đại học Vương quốc Anh với các đối tác Việt Nam để tăng cường tính di động của sinh viên hai chiều".

Bà lưu ý rằng Việt Nam vốn đã được sinh viên trong khu vực lân cận như Lào, Campuchia và Trung Quốc ưa chuộng, và chỉ ra tính di động trong khu vực đang gia tăng ở Đông Nam Á.

Bà cho biết đây là cơ hội để Việt Nam trở thành một trung tâm sinh viên quốc tế, giải quyết tình trạng mất cân bằng dai dẳng trong tính di động của sinh viên bằng cách giữ chân sinh viên Việt Nam trong nước và thu hút sinh viên quốc tế.

Đầu tư hệ sinh thái

Các trung tâm giáo dục trước đây ở Việt Nam, được khởi xướng vào cuối những năm 1990 đến đầu những năm 2000, chủ yếu nhắm vào sinh viên địa phương, theo báo cáo, bao gồm cả việc di dời các trường đại học từ các khu vực đô thị đông đúc đến vùng ngoại ô để có thêm nhiều sinh viên và giáo viên hơn. Tuy nhiên, "cho đến nay chưa có dự án trung tâm giáo dục nào đạt được thành công đáng kể", theo báo cáo.

Báo cáo xác định một số lý do là do thiếu cơ sở hạ tầng đô thị, bao gồm giao thông và các cơ sở nghiên cứu tiên tiến. Các thành phố cũng cung cấp nhiều triển vọng việc làm và cơ sở vật chất hơn, cũng được sinh viên quốc tế đánh giá cao.

Janet Illieva, Tổng giám đốc điều hành và nhà sáng lập Education Insight, cho biết: "Hiện nay, có một động thái mới nhằm thu hút sinh viên quốc tế đến đất nước và cải thiện hệ sinh thái cho các trường đại học, nhà đầu tư và sinh viên quốc tế".

Với số lượng lớn người trẻ đi du học - chủ yếu là Hoa Kỳ, Vương quốc Anh và Úc - chính phủ Việt Nam cũng lo ngại về tình trạng chảy máu chất xám và tin rằng các trung tâm giáo dục đại học quốc tế sẽ giúp giữ chân những sinh viên này ở lại đất nước

Trong khi sinh viên du học để tiếp cận các chương trình tại các trường đại học có thứ hạng toàn cầu cao hơn và nguồn lực tốt hơn so với các trường có trong nước, Nguyễn Xuân Vang, cựu Tổng giám đốc Cục Phát triển Giáo dục Quốc tế (VIED) và Vụ Hợp tác Quốc tế thuộc Bộ GD & ĐT, nói với University World News: "Chính phủ [Việt Nam] có nhiều chính sách và ưu đãi để thu hút sinh viên trở về nước".

Trong đó có các học bổng du học kèm trái phiếu để đảm bảo "họ sẽ trở về và đóng góp cho sự phát triển của đất nước", Vang, cựu hiệu trưởng của Đại học Hà Nội, cho biết.

Ông nói thêm rằng chính phủ hỗ trợ việc làm và cung cấp các ưu đãi. “Chính phủ đã… ban hành các chính sách thu hút Việt kiều và người nước ngoài tài năng đến làm việc tại Việt Nam”, ông cho biết.

Ví dụ, chính sách thị thực của Việt Nam cho phép sinh viên quốc tế tiếp cận các cơ hội làm việc sau khi học và được đi cùng người phụ thuộc.

Vang cho biết sinh viên quốc tế đóng góp vào tăng trưởng kinh tế của Việt Nam, lập luận rằng Việt Nam cần quốc tế hóa để phát triển quốc gia.

Ưu tiên quốc tế hóa giáo dục đại học đã được dành cho khoa học tự nhiên, kỹ thuật, công nghệ, môi trường và khoa học xã hội tại các trường đại học Việt Nam “sẽ mang lại sự cải thiện chất lượng, khả năng cạnh tranh quốc tế, tiếp cận kiến ​​thức toàn cầu, cũng như sự hiểu biết liên văn hóa tốt hơn để hỗ trợ cho sự phát triển kinh tế của Việt Nam”, ông cho biết.

Các cơ sở chi nhánh và sinh viên quốc tế

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc cho biết: “Việt Nam mong muốn trở thành điểm đến hấp dẫn cho sinh viên quốc tế, khuyến khích các trường đại học quốc tế thành lập các chi nhánh tại Việt Nam và khuyến khích các trường đại học trong nước tăng cường hợp tác với các trường đại học quốc tế uy tín để phát triển các chương trình đào tạo chung, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ”.

Ông đã phát biểu tại một sự kiện do Bộ Giáo dục và Hội đồng Anh đồng tổ chức tại Hà Nội vào ngày 26 tháng 9, nơi những phát hiện ban đầu từ báo cáo đã được chia sẻ.

Ông cho biết thêm: "Điều này không chỉ cải thiện chất lượng giảng dạy và nghiên cứu mà còn góp phần thúc đẩy quốc tế hóa giáo dục, thu hút sinh viên từ khắp nơi trên thế giới đến học tập và nghiên cứu, đưa Việt Nam trở thành trung tâm giáo dục chất lượng cao trong khu vực".

Theo báo cáo, hiện Việt Nam tiếp nhận 4.300 - 5.000 sinh viên từ nước ngoài theo học các chương trình toàn thời gian và 1.400 - 3.900 sinh viên đăng ký các chương trình ngắn hạn mỗi năm.

Sinh viên toàn thời gian chủ yếu đến từ Lào, Hàn Quốc, Singapore, Campuchia, Trung Quốc và sinh viên ngắn hạn chủ yếu đến từ Hàn Quốc, Trung Quốc, Singapore, Philippines và Pháp.

Vang coi đây là điều đáng khích lệ, lưu ý rằng trước đây, hầu hết sinh viên nước ngoài đến Việt Nam theo các thỏa thuận học bổng do chính phủ tài trợ. Ngày nay, số lượng sinh viên quốc tế tự túc hoặc tự túc một phần đang tăng đều đặn.

Tuy nhiên, khoảng 44% sinh viên quốc tế toàn thời gian và 63% sinh viên ngắn hạn chủ yếu học tại năm trường đại học Việt Nam (trong tổng số 242 trường), cho thấy chỉ một số ít cơ sở giáo dục có thể thu hút được sinh viên quốc tế.

Nhiều sinh viên tự túc đi du học để tham gia các chương trình ngắn hạn như trường hè.

Lợi ích giao thoa văn hóa

Kami Pham, sinh viên năm thứ hai chuyên ngành tiếp thị tại Đại học Greenwich ở Việt Nam, chia sẻ với University World News: "Tôi đã chọn chương trình trao đổi tại Vương quốc Anh để khám phá văn hóa, lối sống và quan điểm phương Tây".

Cô ấy nói thêm: "Tôi chưa bao giờ đi du lịch trước đây và tôi muốn thoát khỏi vùng an toàn của mình [vì tôi] có kế hoạch học thạc sĩ ở nước ngoài".

Kami đã dành hai tuần tại một trường hè tại cơ sở London của Đại học Greenwich.

"Tôi đã học cách tự học và trở nên độc lập hơn. Trở lại Việt Nam, tôi thường dựa vào công việc nhóm, làm mọi thứ với bạn bè và chờ người khác làm việc gì đó", cô ấy nói.

"Trong hai tuần học tập và sinh sống tại London, tôi muốn tự mình làm hầu hết mọi việc", cô ấy lưu ý.

Tiến sĩ Văn Vũ, giảng viên cao cấp và giám đốc Trung tâm thông tin khoa học, Học viện Báo chí và Tuyên truyền tại Hà Nội, chia sẻ với University World News: “Những nỗ lực này có lợi cho giáo dục đại học của Việt Nam: chúng làm phong phú thêm giao tiếp liên văn hóa, cải thiện các tiêu chuẩn quản trị giáo dục và thúc đẩy nghiên cứu và xuất bản quốc tế”.

Cơ sở đào tạo của ông có chương trình nhượng quyền từ Đại học Middlesex ở Anh, được điều chỉnh để cung cấp cho sinh viên bối cảnh địa phương, ví dụ địa phương và các nghiên cứu tình huống địa phương, giúp sinh viên chuẩn bị tốt hơn cho việc làm thành công.

“Điều quan trọng là phải phát triển tư duy phản biện về các giá trị và mô hình phương Tây trong bối cảnh Việt Nam”, Vu lập luận.

Thách thức đối với tăng trưởng

Nhưng các cơ sở chi nhánh quốc tế không phải là thuốc chữa bách bệnh. Vào tháng 8, cơ sở chi nhánh Hà Nội của Đại học RMIT tại Úc đã thông báo rằng họ sẽ tạm dừng tuyển sinh mới cho kỳ học bắt đầu từ tháng này vì đã nhận được “đủ sinh viên”.

Họ sẽ không chấp nhận đơn đăng ký mới cho các kỳ học tháng 2 và tháng 6 năm 2025, với việc tuyển sinh dự kiến ​​sẽ tiếp tục vào tháng 10 năm 2025.

Họ cho biết việc tạm dừng là "để đảm bảo chất lượng trải nghiệm học tập và cơ sở vật chất cho tất cả sinh viên".

Thông báo này được đưa ra sau một cuộc họp gần đây với bộ, trong đó Thứ trưởng Bộ Giáo dục Hoàng Minh Sơn lưu ý rằng trường đại học đã thảo luận về việc tìm kiếm thêm không gian cho hoạt động và khả năng mở rộng.

Các nguồn tin cho biết việc mở rộng trong khu vực đô thị bị hạn chế bởi các yêu cầu về không gian được nêu trong Nghị định 86 năm 2018 về đầu tư nước ngoài vào giáo dục tại Việt Nam, theo đó yêu cầu chín mét vuông cho mỗi sinh viên.

Các học giả Việt Nam có nhiều quan điểm khác nhau về việc các trường đại học nước ngoài thành lập các cơ sở chi nhánh và đưa đội ngũ nhân viên của riêng họ vào.

Van Vu cho biết: “Họ chia rẽ về vấn đề này, vì một số coi đó là cơ hội trong khi những người khác coi đó là mối đe dọa”.

“Có khả năng hợp tác với các trường đại học trong nước [trong đó có] các giáo viên Việt Nam có trình độ, thành thạo tiếng Anh và chuyên môn phù hợp, được mời làm giảng viên thỉnh giảng tại các trường đại học nước ngoài này”, ông nói thêm.